– Бир заманда кичкине дёрт тавшанчыкъ бар экен. Оларнынъ адлары — Флопси, Мопси, Коттон-Тэайл, яъни Памукълы Къуйручыкъ ве Питер. Тавшанчыкълар аналарынен берабер къумлукъта оськен буюк ве юксек нарат тереги тамыры арасында – тавшан ювасында яшайлар.

Бир куню саба, эсли-башлы аналары Тавшан ханым тавшанджыкъларына бакъты да:

– Азиз балаларым, мында келинъиз, сизге айтаджакъ сёзюм бар, — деди. – Мени яхшы динъленъиз! Сизлер тарлада я да сокъакъ бою чапып-чапкъалап кезе билесиниз. Лякин Макгрегор мырзанынъ багъчасында ишинъиз олмасын, сакъын анда кирменъиз. Бабанъыз анда кирип къазагъа огърады – Макгрегор ханымнынъ кубетесинде пиширильди. Энди исе, барынъыз, ойнанъыз, чапкъаланъыз, кезининъиз, лякин фелякетлерге огъраманъыз – ярамазлыкълар япманъыз. Айды, мен энди барып озь ишлеримнен ограшайим...

Бундан сонъра, эсли башлы Тавшан ханым сепетини ве шемсиесини алып, орман ичинден догъру фурун тараф ёл алды. Анда келип, фурунджыдан бир дане чавдар (ржаной) отьмек ве беш дане измирли локъум сатын алды.

Тербиели тавшанчыкълар Флопси, Мопси ве Памукълы Къуйручыкъ ёлакъ боюна тюшип, андан бюрюльген (ежевика) джыймагъа башладылар. Сёз динлемеген ярамаз Питер исе, догърудан-догъру Макгрегор мырзанынъ багъчасына чапты. О, азбар къапыгъа етип кельди де, сюйрекленип онынъ тюбюнден кечти ве барып багъчагъа кирди.

Питер бир къач салата япрагъындан ве бир къач франсыз бакъласындан ашады. Даа сонъра бир къач айлыкъ туруп (редька) ашады. Бираздан о озюни текяран халсыз дуйды. Энди о магъданоз (петрушка) къыдырып башлады.

Бу арада хыярлар оскен ерде онъа Макгрегор мырза расткельмесинми! Макгрегор мырза эллерине таянып, тизлери устюнде эрте къапыста фиделерини отуртмакъта. Шимди о, бир кереден фырланып аякъкъа турды ве элине алгъан тырнавучны (грабли) саллап, Питернинъ пешине тюшти.

– Токъта, хырсыз! – деп багъырды, о.

Питернинъ тап отю патлайязды. О шашмалагъаындан багъчаны дёрт доланды – айланып чикъты. Озюнинъ аякъапларындан бирисини къапысталар арасында, экинджисини исе, хартоплар ичинде къалдырды.

Питер аякъапларыны джойгъан сонъ, чапмакъны тезлештирди. Жакетининъ (куртка) балабан дёгмелери френк юзюмин агъына (сетка для крыжовника) илишмеген олса эди, о Макгрегордан къуртула биле эди.

Онынъ бакъыр дёгмели мавы жакети яп-янъы эди. Питер озюнинъ энди олюмге якъын къалгъаныны ис этти. Козьлеринден ири яшлар тамып башлады. Питернинъ зарыны (рыдания) базы достане торгъайлар эшитип, онынъ янына учуп кельдилер. Торгъайлар буюк эеджаннен Питерге юрек берип ондан, къуртулмагъа гъайрет этмесини риджа эттилер, ялвардылар.

Макгрегор мырза исе, элиндеки торны (сетка) Питернинъ устюне быракъмагъа ашыкъты. Питер исе, тамам бу аньде, жекетинден сыптырылып чыкъты да, алетлер (инструменты) толы арангъа чапып кирьди. О, консерва къутусына секирди. Эгер де къутуда сув олмагъанда, анда гизленмеге уйгъун бир ер олур эди.

Макгрегор мырза Питернинъ багъча алетлернен толу оданынъ бир еринде гизленгенине эмин эди. О эр бир алетни, къутуны мукъайытлыкънен козьден кечирди, тюблерини бакъып башлады.

Бу арада, Питер акъсъырды: «Кертышу!». Макгрегор мырза бир кереден онынъ янында пейда олды. О, Питернинъ устюне аягъыны къойып, оны басмагъа истеди. Амма о буны япмагъа етиштирмеди. Питер учь чечек осюмликни девирип, пенджереден ашагъы атлады.

Макгрегор мырза андан кечип оламайджакъ, чюнки пенджере пек кичкене. Бундан гъайры о, Питернинъ пешинден къувалап чапувдан да ёрулды. Шу себептен о, къайтып, кене ишине киришти.

Питер исе, бираз отурып раатланмакъ истеди. Онынъ нефеси тутулды, къоркъудан эп къалтырамакъта. Артына къайтмакъ ёлны къыдырмагъа акъылына биле кельмей. Бундан да гъайры о, консерва къутусы ичинде сакъланып отургъанда пек сыланды.

Бираз вакъыттан сонъ, Питер анда-мында юрип – «шып-шып» енгиль секирип башлады. Мукъайытлыкънен этрафына бакъынды. Дивардаки къапыны корьди. Лякин къапы килитли. Аслы да, семиз тавшанчыкъкъа къапу аралыгъындан сокъулып кечмеге чаре ёкъ.

Къарт бир Сычан ташлы босагъадан кечип тышарыдан ичериге, яъни анда мында кирип-чикъып орманда яшагъан къорантасына нохут ве бакъла ташымакъта.

Питер Сычандан къапыгъа алып баргъан ёл акъкъында сорады. Лякин Сычаннынъ агъзында ойле балабан нохут бар эди ки, о аслы да джевап берип оламады. Сычан тек башыны саллады.

Питер агъламагъа башлады. Бираздан сонъ о, догъру багъчанынъ ортасындан кечмеге тырышты. Амма, ёлуны шашырды.

Ниает, Макгрегор мырза хуну (лейка) иле тыйнакъкъа (пруд) келип чикъты. Беяз бир Мышыкъ тыйнакъ ичинде ялдагъан алтын балычыкъларгъа козьлерини тикип, къыбырдамадан отурмакъта. О, арада-сырада тек тюклю къуйругъынынъ уджуны ойнатып ала.

Питер мышыкънен конушмамакъ къарарына кельди. Себеби, Питер мышыкълар акъкъында тизесининъ огълундан, кичкене Бенджамин Тавшандан эшиткен эди.

Питер шимди кене багъча алетлери аранына къайтмагъа ниетленди. Амма онъа якъын ерде «скр-р-ритч, скрэтч, скритч» киби чапа сеслери эшитильди. Питер чалыларнынъ тюбюне сакъланды. Бираздан о, чалылар тюбюнден чыкъып, копчекли арабанынъ тёпесине котерильди. Андан этрафны козьден кечирип башлады. Бир кереден Питернинъ козюне согъан чапалагъан Макгрегор мырза илишти. О Питерге сыртыны чевирип эп чалышмакъта. Онынъ огюнде исе, къапы корюнмекте.

Питер копчекли арабадан яваштан, мукъайытлыкънен тюшти. Сонъ, насылдыр френк юзюми (смородина) чалыларынынъ арасындан бар кучюнен чапты. О бир аньде къапыгъа етип кельди.

Питер, къапы тюбюнден сюйрекленип, ниает багъчадан тышкъа чыкъты. Къапы янындан башлангъан орман ичинде о озюни энди баягъы хафсыз ве сербест дуйды.

Макгрегор мырза исе, чыйырчыкъ (дрозд) къушларны къоркъузмакъ ичюн, Питернинъ жакетинден ве аякъапларындан къоркъулыкъ (пугало) ясады.

Петер эвине – юксек Нарат терекке етип кельмегендже, артына бакъмадан ве токътамадан чапты. Питер ойле бир ёрулды ки, о мензильге келип чыкъкъан сонъ Нарат тереги тюбюндеки тавшан ювасынынъ гузель йымшакъ къум устюне озюни ташлады, козьлерини юмды.

Бу арада Питернинъ анасы аш пиширмекнен мешгъуль эди. О, Питернинъ такълетини корюп, «Урбасыны кене не ерде къалдырды аджеба!» деп тюшюнди. Сонъки эки афта ичинде, бу энди экинджи кере алынгъан кичкене жекет ве аякъап эди!

Питер акъшам маали озюни алсыз ис этти.

Анасы оны тешекке яткъызды. Пападие (ромашка) чайы азырлады ве ондан Питерге аш къашыгъындан бир къашыкъ ичирди. Флопси, Мопси ве Памукълы Къуйручыкъны исе, акъшам емегине отьмек, сют ве бюрюльгеннен (ежевика) сыйлады.

Питер Тавшанчыкъ пападие чайны ичкен сонъ юкълап къалды. О эртеси куню сабасы исе, сап-сагълам уянды.

Саба маали. Кичкене тавшанчикъ озен саилинде отура. Тавшанчыкъ къулакъларыны тиклеп, пони деген кичик бир алчакъ бойлю атчыкънынъ «тцок-тцок, тцок-тцок» аякъ тавушларына динленмекте.

Ёлдан гъыйчылдап (скрипя) бир араба кечип кетти. Арабаны Макгрегор мырза айдамакъта. Онынъ янында исе, башына озюнинъ энъ дюльбер фесини кийиген Макгрегор Ханым отура.

Араба кечкен сонъ, кичкине Бенджамин Банни тайып, ашагъы ёлгъа чыкъты. О секерип, атлап, фырланып Макгрегор мырзанынъ багъчасы артында – орманда яшагъан сой-сопларыны чагырмагъа ашыкъты.

Орман тавшан ювасынен толу. Энъ онъайтлы, йых (уютный) къумлу ювада Бенджаминнинъ тейзеанасы ве эки тиз къардашлары Флопси, Мопси, Памукълы Къуйрукъчыкъ ве Питер яшайлар.

Ихтиярлы (преклонный) яшында олгъан Тавшан Ханым тул. О тавшан юнындан ишленген къолчакълар ве муфтюлер (муфты) оре ве бунынъле озь итияджларыны теминлей. (Мен де, бир вакъытлары базарда олардан бир чифт сатын алдым). Бундан да гъайры Тавшан ханым, отлардан розмарин чайы ве тавшан-тютюню (бунъа биз лаванда деймиз) сата.

Кичкене Бенджамин тейзеанасынен корюшмеге аслы да авеслиги екъ. О чам терегининъ арт тарафына кечти. Бенджамин аз къалды шу ерде отургъан Питер къардашынынъ устюне юварланаджакъ эди. Чюнки о бу ерде Питерни расткелирим деп тюшюнмеди.

Бичаре Питер шимди къызыл ренъли памукъ явлуккъа сарылып, аджыныкълы бир алда булунмакъта.

– Питер, урбанъны ким чалды? – явашчыкътан онынъ къулагъына фысылдап, сорады кичкине Бенджамин.

Питер Бенджаминге, насыл этип Макгрегор багъча бою онынъ пешинден къувалап чапкъаныны, озь аякъкъапларыны, жакетини анда къалдыргъаныны, Макргрегор онынъ урбаларындан къушларны къоркъузгъан къоркъулыкъ (пугало) ясагъаныны – эписини бирер-бирер тарифледи.

Кичкине Бенджамин къардашынынъ янына гузельдже ерлешип отурды. О, Питерге Макгрегор мырза Макгрегор ханымнен берабер арабаларына отурып кезинмеге кеткенлерини бильдирди.

– Занымджа, олар бир куньге кеттилер, – деп девам этти Бенджамин. – Чюнки Макгрегор ханым башына озюнынъ энъ дюльбер фесини кийген.

Бу арада тавшан ювасындан Тавшан ханымнынъ:

– Памукълы Къуйручыкъ! Памукълы Къуйручыкъ! Пападиеден (ромашка) чокъча кетере билирсинъ! — деген сеси янъгъырады.

Питер шимди Бенджаминге деди:

– Мен бираз кезинсем, озюмни даа яхшы дуяджам, гъалиба.

Питер ве Бенджамин къол тутышып кеттилер. Олар, бираздан армут тереги тюбюндеки дивар устюне чыкътылар. Онынъ тёпесинден ашагъыдаки Макгрэгор мырзанынъ багъчасыны сейир эттилер.

Багъча ортасында Питернинъ жакети ве аякькъапларындан ясалгъан къоркъулыкъ (пугало) ачыкъ-айдын корюнмекте. Онынъ башына Макгрегор мырзанынъ Тэм-о-шентер денильген эски шотланд берети кийдирильген.

– Къапы тюбюнден сыкъылып кечильсе урба бозула биле, – деди кичкене Бенджамин. – багъча ичерисине кирмекнинъ энъ догъру елу бу, армут теректен ашагъы багъчагъа тюшмектир.

Питер терек устюнден баш-ашагъы юрип, даа янъычыкъ тырмалангъан йымшакъ ерге тюшти. Бу ерде чалата сачылгъан.

Олар салата сачылгъан йымшакъ ёлакътан кетип, анда озьлерининъ бир талай кичкине аякъ излерини къалдырдылар, хусусан аякъаплары олгъан кичкине Бенджамин.

Кичкине Бенджамин Питерге джеп явлугъыны къулланмакъ ичюн, энъ эввеля онынъ урбасыны къайтарып алмакъ кереклигини айтты ве экевлешип къоркъулы янына кельдилер.

Олар къоркъулыкътан урбаны чыкъардылар. Бутюн гедже ягъмур ягъгъаны себеп, Питернинъ аякъкъаплары сув толгъан, жекети де бираз тартылгъан – къыскъаргъан.

Бенджамин, Там-о-шентер беретни башына кийди. Амма берет онъа балабанлыкъ япты.

Сонъ о, тейзеанасына бахшыш оларакъ, джеблерини себзенен толдурмакъны теклиф этти. Питернинъ шимди шакъа япмагъа алы ёкъ. Онынъ къулакъларында аля даа насылдыр сеслер эшитильмекте.

Бенджамин исе, аксине, тыпкъы кенди эвиндеки киби, озюни сербест алып барды, салата япрагъындан ашады. Затен, базар куньлери бабасынен берабер акъшамлыкъ емегине салата алмакъ ичюн багъчагъа келюв олар ичюн энди бир адет олуп къалгъаныны айтты. (Бабасынынъ ады Эсли-башлы Бенджамин Тавшан).

Бенджаминге шимди салата япрагъы пек леззетли кельди.

Питер бир шей ашамады. Ашамагъа иштаасы ёкъ. О озюнинъ эвге къайтмакъ истегини бильдирди. Топлагъан себзелернинъ ярысыны алды.

Кичкине Бенджамин алгъан себзе юкюнен энди кельген ёлдан – армут терегине чыкъып къайтмагъа чаре олмагъаныны анлатты. Олар джесаретликнен багъчанынъ о бир кошесине догъру ёл алдылар.

Питер ве Кичкене Бенджамин кунеш нурлары астында, къызыл толадан къалангъан дивар бою тёшельген тахта ёлачыкътан кеттилер.

Сычанлар исе, ёлчыкъ четинде вишне чегирдиклерини ашап отурмакъталар.

Питернинъ элинден явлугьы тющти. О эгилип, ерден явлукъны алды.

Олар чечек бардакълары, рамкалар, ванналар арасындан кеттилер. Бу арада Питернинъ къулагъына насылдыр сеслер эшитильди.

Питер къардашындан бир-эки адым огде кетмекте. Шимди онынъ козьлери биркереден лолипоп (леденец) киби ирилешти! Себеби, о къаршысында – кошеде мышыкъны корьди. Кичкене Бенджамин де гъамсыз яткъан мышыкъкъа козь атты.

Питер ве Бенджамин деръаль согъаннен берабер балабан сепет тюбюнде гизлендилер...

Мышыкъ еринден турды, бираз керильди (потянулась). Сонъра, сепетнинъ янына янашты. Согъаннынъ къокъусыны бегенсе керек, о сыкъ-сыкъ къокъланып алды.

Мышыкъ, не де олса сепетнинъ устюне чикъып ерлешты. О сепет устюнде тамам беш саат отурды.

Мен сизлерге шимди сепет тюбюнде отургъан Питер ве Бенджаминнинъ ресимлерини сызып оламам. Чюнки, сепет тюбю пек къаранлыкъ ве согъан къокъусы пек аджджы. Бу себептен де Тавшан Питер ве кичкене Бенджамин «агъламагъа козьлеринден яш акъып башлады.

Кунеш энди орманнынъ та артына кечти. Орталыкъны къараныкъ сарып башлады. Мышыкъ исе, сепетнинъ устюнде отурамакъны эп девам этмекте.

Ниает, гъыджырды (скрип) давушы эшитильди. Албу исе, дивар юкъарысындан бир къач тола парчасы тюшти.

Мышыкъ башыны котерип тёпеге бакъты ве эсли-башлы Бенджамин Банни – Тавшанны дивар тёпесинде корьди.

Бенджамин Банни тавшан чубугъундан (трубка) лаванда ичмекте (курит). Элинде исе, кичкене бир чубукъ (плеть). О огълуны къыдырмакъта.

Эсли-башлы Тавшан эфендиде мышыкълар акъкъында ич бир тюрлю анъламы олмагъаны себеп, о дивар тёпесинден ашагъы – мышыкъ устюне атылды. Оны сепеттен ашагъы къакъып тюшюрди.

Мышыкъ шашмалады, кери чекильди.

Эсли-башлы Банни Тавшан мышыкъны сыджакъханеге (теплица) быракъып, къапусыны килитледи.

О, сепетнинъ янына кельди ве Бенджамин огълуны къулагъындан чекип, кичкине чубукънен къамчылады.

Сонъра Питер торуныны да сепет тюбюнден чыкъарды.

Банни Тавшан явлукъкъа багълы согъанны элине алды ве Питер эм де Бенджамин – учевлешип багъчадан чыкъып кеттилер.

МакГрегор мырза бир къач вакъыттан сонъ эвине къайтып кельди. Козьлерине чарпкъан бир къач шей оны текмиль шашмалатты.

Санким дерсинъ, кимдир кенди башмакъларынен (ботинки) багъчаны бойдан-бойгъа айлянып юрди. Тек, аякъап излери кулюнчли дереджеде пек уфакъ!

Бундан да гъайры, сыджакъхане ичинде булунгъан мышыкъ насыл этип къапыны тыштан киртледи, озь-озюни къапады. МакГрегор мырза иште шимди буларны анълап оламай эди…

Питер эвине къайтып кельген сонъ, анасы оны багъышлады. Кенди жекетини ве аякъапыны тапкъанына пек къуванды.

Тавшан ханым согъанларны топлап деметледи (связывать в пучки). Сонъра ашханенинъ таванына узанып, андаки чешит отлар ве тавшан тютюню (лаванда) сырасына согъан деметини де асты…